Gewoontes

Een groot deel van onze dag bestaat uit gewoontes. Ze zijn een essentieel onderdeel van ons dagelijks leven en bepalen mede hoe we ons gedragen. In dit hoofdstuk zullen we dieper ingaan op gewoontes, en vooral op het veranderen van ongewenste gewoontes. Of het nu gaat om stoppen met roken, minder snoepen of regelmatig sporten, het afleren van ongewenste gewoontes kan een uitdaging zijn.

Maar wat zijn gewoontes precies? Gewoontes zijn automatismen in ons gedrag die zich herhalen in bepaalde situaties. Ze worden gevormd door herhaaldelijk gedrag en verankerd in onze hersenen. Onze hersenen maken gebruik van gewoontes omdat ze energiebesparend zijn. Door bepaalde handelingen automatisch te laten verlopen, houden onze hersenen meer energie over voor andere taken.

Het vinden en herkennen van gewoontes is een belangrijke eerste stap om ze te kunnen veranderen. Vaak realiseren we ons niet eens dat we bepaalde handelingen automatisch uitvoeren en dat ze onderdeel zijn geworden van onze dagelijkse routine. Maar door bewust stil te staan bij ons gedrag en te observeren wanneer en waarom we specifieke handelingen uitvoeren, kunnen we de trigger en oorzaak achterhalen.

Als we eenmaal bewust zijn van onze ongewenste gewoonte, is het tijd om hier verandering in aan te brengen. Het vervangen of aanpassen van de gewoonte met nieuw gedrag is een effectieve strategie. Het helpt om alternatieven te bedenken die bijdragen aan het behalen van je doel. Een gewoonteschema kan hierbij van pas komen. Dit schema bestaat uit het identificeren van de gewoontes die je wilt veranderen, het bedenken van alternatieven en het maken van een koppeling tussen de specifieke situaties en de nieuwe gewoonte.

Een andere tool die kan helpen bij gedragsverandering is de WOOP-methode. Deze methode biedt inzicht in je intenties en helpt bij het stellen en bereiken van doelen met betrekking tot gedragsverandering. Door je wensen, obstakels, mogelijke oplossingen en actieplan te noteren, vergroot je de kans op succesvolle gedragsverandering.

Het veranderen van gewoontes kost tijd en doorzettingsvermogen. Het is belangrijk om realistische verwachtingen te hebben. Onderzoek suggereert dat het gemiddeld 66 dagen duurt voordat een nieuwe gewoonte is gevormd, maar dit kan variëren afhankelijk van verschillende factoren zoals complexiteit of persoonlijke motivatie.

Echter, we moeten ons ook bewust zijn dat we soms terug kunnen vallen in ongewenste gewoontes. Dit is normaal en hoort bij het leerproces. Het belangrijkste is om hier niet ontmoedigd door te raken en opnieuw te beginnen.

Tot slot wil ik graag benadrukken dat onze gewoontes zich vaak op een onbewust niveau bevinden, maar dat dit niet betekent dat we geen invloed hebben op het veranderen ervan. Met de juiste tools en strategieën, zoals het herkennen van triggers, het vervangen van de gewoonte door nieuw gedrag en het bijhouden van je vorderingen, kunnen we ongewenste gewoontes uiteindelijk onder controle krijgen.

Tools die je helpen bij het vormen van gewoontes

Het veranderen van gewoontes kan een uitdaging zijn, maar gelukkig zijn er tools en strategieën beschikbaar om je hierbij te helpen. In dit hoofdstuk bespreken we enkele tools die je kunt gebruiken om ongewenste gewoontes kwijt te raken en nieuwe, gezonde gewoontes aan te nemen.

Een essentiële stap in het veranderingsproces is bewustwording. Het begint met het herkennen van de triggers die leiden tot de ongewenste gewoonte. Triggers kunnen verschillende vormen aannemen, zoals bepaalde situaties, emoties of gedachten. Wanneer je de trigger kunt identificeren, kun je proactief maatregelen nemen om deze zoveel mogelijk te vermijden of ermee om te gaan op een gezondere manier.

Een tool die hierbij kan helpen is het bijhouden van een dagboek. Schrijf op welke situaties, emoties of gedachten de drang naar de ongewenste gewoonte veroorzaken. Door dit patroon in kaart te brengen, krijg je meer inzicht in je triggers en kun je gericht actie ondernemen.

Een andere effectieve strategie is het vervangen van de bestaande gewoonte met nieuw, gewenst gedrag. Dit kan gedaan worden door positieve alternatieven te bedenken die aansluiten bij jouw doelen en waarden. Bijvoorbeeld, als je merkt dat stress leidt tot overmatig eten, zoek dan naar gezonde manieren om met stress om te gaan, zoals meditatie of lichaamsbeweging. Door bewust te kiezen voor nieuw gedrag in plaats van automatisch terug te vallen in de ongewenste gewoonte, kun je stap voor stap je gewoontes veranderen.

Er zijn verschillende strategieën en tools beschikbaar om mensen te helpen bij het vormen van gewenste gewoontes. Een populaire tool is het gebruik van apps of online trackers die je dagelijkse activiteiten en progressie bijhouden. Deze tools kunnen je motiveren door inzicht te geven in je vorderingen en het behalen van doelen.

Een andere effectieve tool is het stellen van specifieke, meetbare doelen. Door concrete doelen te stellen, maak je de gewenste gewoonte tastbaarder en gemakkelijker te volgen. Bijvoorbeeld, in plaats van simpelweg "meer sporten" als doel te stellen, kun je specifiek zijn en bijvoorbeeld "drie keer per week 30 minuten cardio doen" als doel formuleren.

Tot slot kan ook het belonen van positief gedrag een krachtige tool zijn bij gedragsverandering. Door jezelf kleine beloningen toe te kennen wanneer je de nieuwe gewoonte volhoudt, creëer je een positieve associatie met dit gedrag. Dit motiveert je om door te zetten en steeds meer ingesleten patronen aan te nemen.

Onthoud dat het veranderingsproces tijd kost en dat er momenten zullen zijn waarop je terugvalt in oude gewoontes. Dit is normaal en hoort bij het leerproces. Belangrijk is om jezelf niet te veroordelen, maar eerder te zien als een kans om te leren en opnieuw te beginnen.

Met de juiste tools en strategieën kun je stappen zetten om ongewenste gewoontes kwijt te raken en nieuwe, gezonde gewoontes aan te nemen. Blijf gemotiveerd, wees geduldig en geef niet op. Voor je het weet heb je de gewenste verandering gerealiseerd.

Vier tips voor het vormen van gewenste gewoontes

Het veranderen van gewoontes kan een uitdagend proces zijn, maar met de juiste strategieën en mindset kun je succesvol nieuwe gewoontes vormen. Hier zijn vier tips die je hierbij kunnen helpen:

Tip 1: Bewustwording De eerste stap in het vormen van gewenste gewoontes is bewustwording. Vaak gebeuren onze gewoontes automatisch en onbewust. Door bewust te worden van onze triggers en gedragingen kunnen we gericht actie ondernemen om ze te veranderen. Een handige tool die je hierbij kan helpen, is een disruptieschema. Dit schema brengt je huidige gewoonte in kaart en helpt je te analyseren welke aspecten ervan veranderd kunnen worden. Word bewust van wat de trigger is voor de ongewenste gewoonte en bedenk hoe je deze kan vermijden of ermee kan omgaan op een gezondere manier.

Tip 2: Verwijder de trigger Als je weet welke trigger leidt tot de ongewenste gewoonte, is het belangrijk om deze zoveel mogelijk uit je leven te verwijderen. Dit betekent niet dat je alle triggers volledig kunt vermijden, maar probeer situaties of factoren die het moeilijk maken om aan de nieuwe gewoonte vast te houden te minimaliseren. Bedenk ook alternatieve activiteiten of gedragingen die je kunt doen wanneer de trigger zich voordoet. Op deze manier kun je jouw reactie op de trigger veranderen door bewust te kiezen voor nieuw gedrag.

Tip 3: Plan en organiseer Het inplannen van nieuw gewenst gedrag kan een effectieve manier zijn om het vormen van gewoontes te ondersteunen. Maak concreet tijd vrij in je planning voor de nieuwe activiteit en behandel dit als een verplichting. Het kan ook helpen om de nieuwe gewoonte te associëren met bestaande gewoontes. Bijvoorbeeld, als je wilt beginnen met sporten, plan dit dan direct na je werk zodat het onderdeel wordt van je dagelijkse routine.

Tip 4: Herhalen, herhalen, herhalen Het herhalen van het nieuwe gedrag is essentieel om een gewoonte te vormen. Onderzoek heeft aangetoond dat het gemiddeld 66 dagen duurt voordat een nieuw gedrag automatisme wordt. Wees geduldig en volhardend tijdens dit proces. Zelfs als je af en toe terugvalt in oude gewoontes, accepteer dit als onderdeel van het leerproces en blijf toegewijd aan het opbouwen van de nieuwe gewoonte.

Met deze tips ben je goed op weg om ongewenste gewoontes kwijt te raken en succesvol nieuwe, gezonde routines aan te nemen. Onthoud dat verandering tijd kost en wees lief voor jezelf tijdens dit proces. Blijf gefocust op jouw doelen en vier elke kleine stap vooruitgang die je maakt.

Wat zijn gewoontes precies?

Gewoontes kunnen worden gezien als terugkerend gedrag dat kan worden ingedeeld in twee categorieën: positieve gewoontes die ons helpen bij het behalen van onze doelen, en ongewenste gewoontes die ons hiervan weerhouden. Maar wat zijn gewoontes nu eigenlijk?

Een gewoonte kan worden gedefinieerd als een opeenvolging van gedrag of gedachten die we in de loop van de tijd hebben aangeleerd. Ze worden getriggerd door een bepaalde stimulus en worden automatisch uitgevoerd nadat ze zich eenmaal hebben gevormd in het brein.

Het vormingsproces van een gewoonte bestaat uit drie vaste stappen: het verkennen van nieuw gedrag, het creëren van een routine en het verankeren van de routine door herhaling en beloning. Elke nieuwe gewoonte begint bij het verkennen van nieuw gedrag, waarbij we bewust moeten nadenken over welk gedrag we willen aanleren.

Gewoontes zijn voorspellingen die ons brein maakt op basis van eerdere ervaringen binnen specifieke contexten. Deze voorspellingen zijn als verbindingen tussen neuronen vastgelegd in ons brein. Hierdoor kunnen we bepaalde taken of handelingen zonder veel denkwerk uitvoeren.

Gewoontes maken een groot deel uit van ons dagelijks leven en komen vaak onbewust tot stand. Ze kunnen zowel positief als negatief zijn voor het behalen van onze doelen. Denk aan positieve gewoontes zoals regelmatig sporten of gezond eten, die ons helpen bij het afvallen. Maar ook negatieve gewoontes, zoals snoepen voor de televisie, die ons weerhouden van een gezonde levensstijl.

Gewoontes zijn gedragingen die automatisch en routinematig worden uitgevoerd zonder dat we er bewust over nadenken. Ze worden vaak geactiveerd door een specifieke trigger of omgeving. Bijvoorbeeld het moment waarop je thuiskomt na een lange dag werk en automatisch naar de snoeplade grijpt.

Ongeveer 40% van onze dagelijkse activiteiten bestaat uit gewoontes. Dit laat zien hoe prominent ze aanwezig zijn in ons leven. Door bewust te worden van onze gewoontes en te streven naar het vormen van positieve gewoontes kunnen we onze doelen effectiever bereiken.

Waarom maken onze hersenen gebruik van gewoontes?

Onze hersenen maken gebruik van gewoontes vanwege hun voorspellende functie en energiebesparende werking. Gewoontes kosten weinig denkkracht, vinden onopgemerkt plaats en wekken weinig emotie op. Ons leven hangt dus grotendeels van gewoontes aan elkaar.

Gewoontes zijn een tool die onze hersenen gebruiken om efficiënt te werk te gaan en energie te besparen. Ons brein streeft naar efficiëntie in alles wat het doet, inclusief het uitvoeren van alledaagse handelingen.

Het vormen en uitvoeren van nieuwe acties of gedachten vergt denkwerk en aandacht. Maar wanneer we een bepaalde handeling herhaaldelijk uitvoeren, wordt deze geautomatiseerd en in ons brein vastgelegd als een gewoonte. Op deze manier hoeven we er niet meer bewust over na te denken en kunnen we energie besparen.

Bovendien hebben onze hersenen een relatief groot aandeel in ons rustmetabolisme, dus de wens tot energiebesparing is begrijpelijk. Gewoonlijk verbruiken ze ongeveer 20% van de totale energietoevoer van ons lichaam.

Daarom maken onze hersenen graag gebruik van gewoontes om efficiëntie te bevorderen en energie te besparen. Ze creëren vaste patronen in ons gedrag die automatisch afspelen zonder veel bewuste betrokkenheid.

Helaas kunnen deze gewoontepatronen ook ongewenst gedrag in stand houden. Denk bijvoorbeeld aan emotioneel eten als reactie op stress of een sigaret opsteken na het eten. Door bewust te worden van onze ongewenste gewoontes en de oorzaken ervan te identificeren, kunnen we stappen zetten om ze te doorbreken.

Het is belangrijk om te beseffen dat gewoontes kunnen veranderen en dat we controle hebben over ons gedrag. Met de juiste tools en strategieën kunnen we nieuwe, gezondere gewoontes vormgeven en de ongewenste gewoontes loslaten die ons afhouden van het behalen van onze doelen.

Hoe herken je gewoontes?

Gewoontes kunnen soms lastig te herkennen zijn, maar het is een essentiële eerste stap om ongewenste gewoontes kwijt te raken. In dit hoofdstuk gaan we dieper in op hoe je gewoontes kunt herkennen en bewust kunt worden van de patronen die ze vormen.

Gewoontes kunnen zowel bewust als onbewust zijn. Sommige gewoontes zijn zo vanzelfsprekend dat je er niet eens over nadenkt, zoals ademen en het kloppen van je hart. Andere gewoontes zijn juist bewust aangeleerd, zoals tandenpoetsen, fietsen of autorijden.

Over het algemeen kun je stellen dat als een handeling minimaal één keer per week terugkomt, het waarschijnlijk als een gewoonte kan worden beschouwd. Gewoontes zijn als blauwdrukken voor acties die horen bij bepaalde situaties of contexten. Het brein leert op basis van eerdere ervaringen welke actie er volgt in soortgelijke situaties en past deze automatisch toe.

Gewoontes spelen zich af op semipermanente hersenniveau-activiteiten. Dit betekent dat ze efficiënt zijn en weinig denkkracht vragen omdat ze al in ons systeem ingebakken zitten.

Het is interessant om te weten dat ongeveer 40% van ons dagelijkse gedrag uit gewoontes bestaat waar we ons niet direct bewust van zijn. Dit benadrukt het belang van bewustwording van deze gewoontes voordat we ze kunnen veranderen.

Hoe kun je gewoontes herkennen? Eén manier is om aandachtig en bewust te zijn in het moment. Observeer jezelf en let op welke handelingen je automatisch uitvoert zonder erbij na te denken. Vraag jezelf af of deze handelingen bijdragen aan je doelen, of dat het ongewenste gewoontes zijn die je wilt veranderen.

Een andere manier is om terug te kijken op je dagelijkse routines en activiteiten. Maak een lijst van de dingen die je regelmatig doet en analyseer welke daarvan als gewoontes kunnen worden beschouwd. Denk na over de triggers die deze gewoontes activeren en de beloningen die eraan verbonden zijn. Dit kan helpen om inzicht te krijgen in de functie van de gewoonte en wat het veroorzaakt of bevredigt.

Het herkennen van gewoontes is een belangrijke stap in het proces naar gedragsverandering. Door bewust te worden van onze ongewenste gewoontes, leggen we de basis voor het doorbreken ervan en het ontwikkelen van nieuwe, gezondere patronen.